ความเป็นมา

วิทยาลัยสงฆ์ลำพูนในสังกัดมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่ ได้ก่อตั้งขึ้นในปีพุทธศักราช ๒๕๔๐ ณ วัดพระธาตุหริภุญชัย วรมหาวิหาร อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน ในนามคณะสงฆ์ ข้าราชการ พ่อค้า ศรัทธาประชาชนชาวจังหวัดลำพูน ซึ่งจากเดิมตามมติของคณะสงฆ์ผู้ร่วมก่อตั้งได้มีมติให้ใช้ชื่อว่า “มหาวิทยาลัยสงฆ์ล้านนา” โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อที่จะให้เป็นสถาบันการศึกษาที่จัดการศึกษาแก่พระภิกษุ สามเณร และประชาชนทั่วไปในจังหวัดลำพูนและใกล้เคียง ได้มีโอกาสศึกษาวิชาการชั้นสูงทางพระพุทธศาสนาควบคู่กับวิชาการทางโลก มีความรู้คู่คุณธรรม เสียสละอุทิศตนเพื่อพระพุทธศาสนา สังคม และประเทศชาติ และมีเป้าหมายที่จะขยายการศึกษาให้ทั่วถึงแก่พระภิกษุสามเณรในเขตภาคเหนือตอนบนและประเทศเพื่อนบ้านให้ได้รับการศึกษา พัฒนาคุณภาพชีวิตและวงการคณะสงฆ์ให้มีความเจริญงอกงาม เป็นสถาบันหลักทางสังคมได้อย่างตามภาคภูมิใจ อีกทั้งเป็นการวางแผนเพื่อรองรับนโยบายการศึกษาสำหรับคฤหัสถ์ทั่วไปที่สนใจจะศึกษา โดยได้ทำการจัดการเรียนการสอนในคณะครุศาสตร์ วิชาเอกสังคมศึกษา ขึ้นเป็นคณะแรก ต่อมา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้ประกาศใช้พระราชบัญญัติ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย พ.ศ. ๒๕๔๐ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่ ศูนย์การศึกษา วัดพระธาตุหริภุญชัยจึงได้เปลี่ยนชื่อมาเป็น “ วิทยาลัยสงฆ์ลำพูน” ซึ่งได้ยึดถือพันธกิจของมหาวิทยาลัยคือ การผลิตบัณฑิต การวิจัยและพัฒนา การส่งเสริมพระพุทธศาสนาและบริการแก่สังคม และงานทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา อีกทั้งได้ทำงานตามนโยบายคณะสงฆ์ในด้านต่างๆ ควบคู่กับการจัดการเรียนการสอน พุทธศักราช ๒๕๔๒ ได้เปิดทำการเรียนการสอนคณะพุทธศาสตร์ วิชาเอกพระพุทธศาสนา พุทธศักราช ๒๕๔๘ ได้ดำเนินการเปิดการเรียนการสอนคณะสังคมศาสตร์ วิชาเอกการบริหารรัฐกิจ พุทธศักราช ๒๕๔๗ ได้เปิดสอนโครงการหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพครู (ป.วค.) เพื่อเปิดโอกาสทางการศึกษาด้านวิชาชีพครูแก่พระภิกษุ สามเณร และประชาชนทั่วไป พุทธศักราช ๒๕๔๘ ได้เปิดหลักสูตรประกาศนียบัตรการบริหารกิจการคณะสงฆ์เพื่อส่งเสริมให้พระภิกษุ สามเณร พระสังฆาธิการได้ศึกษาพัฒนาองค์กรและตนเอง ในปี พ.ศ.๒๕๔๓ คุณเจ้าดารารัตน์ ณ ลำพูน ซึ่งเป็นทายาทเจ้าครองนครลำพูน ได้ถวายที่ดิน ๒ แปลง จำนวน ๒๘ ไร่ ตามโฉนดที่ดินเลขที่ ๙๐๘๔๖ ๙๒๗๙๓ (ทั้ง ๒ แปลงติดกัน) ในเขตพื้นที่บ้านสันต้นธง ตำบลต้นธง อำเภอเมืองลำพูน โดยมีจุดประสงค์เพื่อสร้างอาคารเรียนวิทยาลัยสงฆ์ลำพูน อาคารหลังที่ ๑ ได้รับงบประมาณการก่อสร้างจากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย จำนวน เงิน ๑๐,๐๐๐,๐๐๐ บาท อาคารหลังที่ ๒ ดำเนินการก่อสร้างโดยได้รับการสนับสนุนการก่อสร้างจากคณะสงฆ์ และประชาชนจังหวัดลำพูน จำนวนเงิน ๑๐,๐๐๐,๐๐๐ บาท พุทธศักราช ๒๕๔๗ ได้ย้ายจากวัดพระธาตุหริภุญชัย ไปที่ตั้งใหม่ถนนลำพูน – ป่าซาง เขตบ้านสันต้นธง ตำบลต้นธง อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน ซึ่งห่างจากที่เดิมประมาณ ๒ กิโลเมตร